Kamis, 19 Maret 2020

SASULUH TATTWA A G A M A

SASULUH TATTWA A G A M A


Agama Hindu puniki kawit rauh saking dura negara, jagat India.

Saking India rauh ke Jawa tur ngraris taler ke Bali. Sesampunê ring Bali Agama punika awor ring agama kalih kabudayaan sanê sampun wênten ring Bali.

I.       Punapi Tetujoanê me-Agama.

Kadi mungguh ring Sarasamuscaya :
a.   “ Umangguh ita wasana Ijatra paratra ”
artin ipun : 
Yan tan me-Agama dados manusa sanê tan madwê Kasusilaan ( Asura ).

b.   “ Ana pwa wang tangumaweyang Dharma Sadana tambaning naraka-loka kangken lara, pejah pwa wang mangkana janma mara ring dêsa katunan-tamba tengaran ika hêtuning tan katemu inak ambek “

artin ipun : 
Yaning wênten jadma nênten ngemargiang agama ( dharma ), sanê marupa tamba kasengsaran manusa, mawinan padem jadma punika pateh anakê sakit sanê magingsir ring genahê sanê nênten wênten tamba, sinah ipun manggih kasengsaran.

II.      Punapikê Gunan agama punika :
Gunan ipun anggên ngeret kayun sanê kaon-kaon ( Indria – Momo ) ngantos jadma punika becik ( suci ) ring Jadma lianan wiadin ring sarwa mahuripê ring jagatê ( tan kumira-kira rialaning sarwa prani ).

III.     Punapikê agama punika :
A.  Agama punika pelajahan sanê patut tur suci sanê kaicên antuk para Rçi-rçi anggê nuntunin imanusa pacang molihang kerahayuan sekala niskala.

”Sang Hyang Çruti – muang Sang Hyang Semerti dharma ta ngaran ika “

artin ipun : 
Wêda – wêda sanê kaicên antuk Sang Hyang Widhi sanê kapireng antuk para Rçi, kalih wejangan-wejangan saking kahyun para rçi, punika sami patut tur suci.

B.  1.   Artin Saking Aksara :
Agama, bebaos Sansekerta, kawit saking baos:
Gam = Memargi, polih pengater a miwah pangiring a, dados krunakriya “ A g a m a “ sanê mapiteges margi budal, Pelajaran agama ngicên iraga pitunjuk marginê budal mangda presida rahayu manggihin swarga amoring Acintya, mewali malih ring sangkan paraning Sarat.

Indik molihang pauningê punika, wênten tigang pemargi, kawastanin “ Tri Premana “

1.   Pratyaksa – Premana       =    uning melarapan saking muktiang sekala

2.   Anumana – Premana      =    Uning melarapan saking Ciri-ciri

3.   Agama – Premana            =    Uning melarapan saking piorah anak sios sanê patut kagege.

2.   Arti saking Tetampên
Manut tetampên kapitegesang taler agem-ageman sajeroning dados manusa. maka panuntun pacang ngardi kerahayuan sekala niskala.

IV.    Pepalihan Agama punika wênten 3 paos lwir ipun :

a.   Agama/Ambek ;
Percaya ring Sang Hyang Widhi, Atma, Karma-Phala, Punarbhawa : Moksa (panca-sarada).

b.   Igama/Idep  ;
Tata-susila, pidabdab negara kerama (adat-adat), sesana-sesana, hukum perdata/pidana.

c.   Ogama/Ulah
Indik mekarya bebanten, palinggih-palinggih/pura.

V.     Uger-uger Agama sanê sinanggeh patut maduê :

1.   Tattwa                              ( Panca-serada )
2.   Buku Suci                        ( Wêda )
3.   Genah Suci                      ( Kahyangan/Pura )
4.   Upacara                            ( Yadnya )

VI. Pelaksanan Agama punika kaupamiang :
Agama = Pantun ( Padi ) :
1.   Tatwa                                  Manik
2.   Susila                                  Beras
3.   Upacara                              Kulit

#Kaping siki sanê pinih buat ring sajeroning pelaksanaan agama punika ”Tattwa”

#Kaping kalih indik  “ Kasusilaan “ sanê kaunggahang ring buku-buku suci.

#Kaping tiga “ Upacara “
Upacara punika sampun kawisêsa antuk adat, sanê tan langgeng (dados obah) manut ring : Desa (genah) Kala (masa), Patra (kawêntenan).

Maka dasar kepercayaan Agama Hindu Bali, mewasta “Panca-serada “ luir ipun :

1.   Brahma                =    Percaya ring kawêntenan Ida Sang Hyang Widhi ;

2.   Atma                     =    Percaya ring kawêntenan Ida Sang Hyang Atma sanê malingga ring sehananing Mahurip ;

3.   Karma                  =    Percaya ring kawêntenan Karma-phala, sanê pacang nyihnayang kaon becik penadosanê;

4.   Samsara /            =    Percaya ring sangsaranê numadi ; Punarbhawa

5.   Moksa                  =    Percaya ring Kamoksan mukti  Nirwana ;

”PANCA –SARADA “
1.    Pakukuh  dasar agama, Panca Sarada kapuji, Sanê lalima punika, Brahma Sang kaping Singgih, Atma  sanêkaping kalih, Karma kaping telu mungguh, Samsaranê kaping empat, Moksa kaping lima sami, buat sasuduk, Bapa jani mari tatas.

2.    Brahma pakawit ngadakang, Sedaging Jagatê sami, Maring Wêda Ida munggah. Asiki boya kekalih, Pirengang jua apang pasti, Sang Hyang Tunggal nê kawuwus, Ekam Adwityam Brahma, Ida sanê kaping singgih, Pinih luhur, Uttamaning Hyang Suksema.

3.    Kaloka Hyang Widhi Wasa, Ngawi wenang maka sami, luput tan kahanan mala, Langgeng tan kehanan Gingsir, Tan parupa tan pekawit,  Sepi sunia meraga suung, Yadin Surya Bulan Bintang, Ida kinucap mekardi, Welas Kahyun, Ngadakang sapari polah.

4.    Mabinayan turah nyambat, Ada ngorahang Hyang Widhi, Prama Çiwa Narayana, Sakita karep Ngadanin, sujatinyane Abesik, Kasungkemin Ajak liyu, Keto Cening Apang Tatas, Manut kadi Ling ning Aji, Sang Hyang Tuduh, Ane patut ngawiwenang.

5.    Ne Malu Kadanin Atma, Jiwatma Sajroning Urip, Langgeng tan Kahanan Baya, Tuara nawang madan mati, Anê Watangan Mati, Angga Sarira Pengaput, Upami kadi Kungkungan, Jiwatma Rumasat Kedis, Yaning Lampus, Jiwatma Suba Matinggal.

6.    Angga Sarira rumasat, Penganggênê suba dekil, buwuk lecek patut kutang, Nto tuah kadanin mati, Jiwatmanê ninggalin, ngentosin ngalih pesaluk, Numadi kemercepada, matinê mula pesalin, buin hidup nto madan Punar-Bhawa.

7.    Awanan madan Samsara, Sawirêh Ceceh Numitis, kabatek baan Indria, Rajah Tamahê mamurti, nu lantud ninggal gumi, kamomonê sanget negul, Kasugihanê makerana, Ngingetang Somah mekadi, Pianak, Cucu, Ngawe lantud dipejalanan.

8.    Sampun Ceceh buin tulak, dadi Manusa numitis, tong sêngeh tekên ketatwan, Kasengsaranê Numadi, mara lekad Barbar ngeling, Siptan Samsara tumuwuh, Resepang Cening dibasang, apang da salah tampi, demen hidup, pradê nepukin samsara.

9.    Nê Madan Karma  Laksana, Sajeroning kantun mahurip, Jelê melah Panglaksana kawekas pacang puponin, Yan Rahayu Pekardi, Sinah Rahayu katepuk, Yaning Jelê pelngelaksananê, tan Rahayu pacang kepanggih, Ala Hayu, Nto babuatang Karma Phala.

10.     Kadi Angganing Tetanduran, Nê mamula tuwah muponin,  Phalan Pekardinê suba, mawanan lekad Numitis, Tuara dadi lêmpasin, patut nampedang pamupu, Jelê melahê kawekas, Phalan laksanenê jani, tuara luput, nepukin suka duh kita.

11.     Phalan Laksanenê lawas, Nê jani patut puponin, tuara nyandang maseselan, sawirêh tuah mula pekardi, Renayang Menampênin, Nê jani buin Pahayu, Masedana Paidepan, Ening Jati Sai-sai, Sida Ngelus talin Panegulan lekad.

12.     Anê Kasinanggeh M o k s a, Panglepasan Manumadi, Papinceran mati lekad tan bina Cakran Pedati, Kalinderin Sesai Lekad Mati buin Hidup, Sabran nepukin Samsara, Kasukanê jani alih, maring Suwung Lampahin baan ka – Moksan.

I.    B R A H M A N
Ekam Ewa Adwityam Brahman = Asiki sanê luwih boya kekalih Ida Sang Hyang Widhi, Manut Wêda, Ida Wantah Asiki, Nanging Pesêngan Ida Sanê katah, Ida Wênten ring dija-dija, meraga Wyapi Wyapaka, Wênten ring sehananing sane wênten.

Ida meraga Suksma tan merupa, Nyidayang ngardi sapakahyun, Jagat kalih sedaging jagat sami saking pekaryan Ida.

Bhatara Brahman, Wiçnu, Çiwa, Peragayan Ida Sanê Tunggal, sanê mapiteges : Ngardi, (Utpeti), Miara (Stiti), Ngerusak (Mrelina).

Yaning wênten Arca² ( Prelingga²) Mapiteges Genah ( Uleng) Pengastitinê Ring Ida.

Kawêntenan  Sekala Kejatian Ipun Prabot pitulung Pengastitinê ring Ida, Sajeroning I Manusa kantun krang pageh pekahyunê.

Kaungkur yan sampun kuat tan malih nganggên wantuan sekala sampun nyidayang pengantinê ring Ida kandugi kantos rawuh ring tingkatan Moksa.

BRAHMA  

1.      Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Wantah Mapragayan Tunggil, Nanging Mapesêngan Katah, Sara Lêdang Ngewastanin, Duaning Ida Dahat Luih, Nyidayang Ngardi Sekahyun, Ida Meraga Suksema, Kasungkemin Sareng Sami, Dahat  Asung, Ring Sang Pagehing Kadharman.

2.      Ekam Wam Adwityam Brahman, Asiki Boya Kekalih, Parab Ida Maring Wêda, Nê Kasungsung Sareng Sami, Nangingkê Sios Pemargi, Tatujonê Sami Guluk, Pengaptinê Ring Ida, Ida Pacang Manywecanin, Ring Sang Nyungsung, Medasar Kahyun Nirmala.

3.      Ida Wyapi Wiyapaka, Ebek ring sedaging Gumi, Irika Ida Malingga, Tan Kosek ring Genah Alit, Taler Ida Tan Gingsir, Tan Coloh ring Genah Agung, Ida dahating Suksema, Asih Ring Sehanan Suci, Mangda Pangguh, Tegegang Ngamong Kadharman.

II.  A T M A
Sang Hyang Atma meraga Suksma, Tan Kahanan Baya Pati.

Ida Nyidayang magingsir-gingsir, sekadi Iraga Magentos Penganggê sane sampun uêk, raris Magentos saking sane baru,. Sapunika kepercayaan Sang Nganut Agama Hindu, ring kawêntenan Sang Hyang Atma.

A T M A
1.      Sang Hyang Atma Nê Kawuwus, Ring Sajeroning Mahurip, Ida Dahat Mahutama, Tan Kehanan Baya Pati, Dêning Peragayan Suksma, Kadi Suksma Sang Hyang Widhi.

2.      Emban antuk Budi Sadu, Budi Satwanggên Nasarin, I Trikaya Parisudha, Maka Jalaranê Luih, Anggên Bekel Sang Hyang Atma, Mantukê Kejagat Suci.

3.      Sang Hyang Atma Sida Lanus, Polih Linggih Sanê Becik, Kungkur Yan Malih Mangjadma, Sinah Dados Anak Luih, Turunan Atma Mahutama, Saking Pekardinê Nguni.

III.  K A R M A
Karma punika maka bekel Sang Hyang Atma sane Pacang Nyihnayang kawon becik penadosanê / panumadianê pungkuran.

Maka Cirin Ipun, sekadi wênten anak embas sane bagus/jegêg, bocok, ririh, belog, Cacad, Sêswata   ( Sampurna, miwah sane Siwosan ).

#tubaba@Yan parade becik – kaon pawetwan punika kasinahang antuk Ida Sang Hyang Widhi//ngudiyang Ida Pilih kasih# 

Tidak ada komentar:

Posting Komentar